- Ναβαταίοι
- Λαός αραβικής καταγωγής, που κατοικούσε στην Πετραία Αραβία. Κατοικούσαν αρχικά στις όχθες του Ευφράτη. Από τον 8o αι. π.Χ. άρχισαν να κατεβαίνουν στον νότο, όπου εγκαταστάθηκαν στην περιοχή ανάμεσα στη Νεκρά θάλασσα και στον Αϊλανιτικό κόλπο. Επειδή γειτόνευαν με την περιοχή της Συρίας, γνώρισαν την επίδραση των Αραμαίων. Οι βασιλιάδες των Ν. ονόμαζαν τους εαυτούς τους φιλέλληνες, στην επανάσταση όμως των Μακαβαίων παρατάχθηκαν στο πλευρό των Ιουδαίων. Ο Στράβων αναφέρει ανάμεσα σε άλλα πως είχαν κοινοκτημοσύνη στις γυναίκες.
βασίλειο των Ν. Αρχαίο βασίλειο της κεντρικής Αραβίας. Στην Αγία Γραφή αναφέρεται ως γενάρχης τους ο Ναβαϊώθ, εγγονός του Αβραάμ. Οι Ν. προέρχονται από τις όχθες του Ευφράτη, όπου αναφέρονται κατά τον 8o π.Χ. αι. στις σφηνοειδείς επιγραφές του Ασσουρμπανισάλ με την ονομασία Ναμπαταίοι. Καθώς η περιοχή τους συνόρευε με τη Συρία, δέχτηκαν την επίδραση των Αραμαίων, των οποίων αρχικά υιοθέτησαν το αλφάβητο, αργότερα όμως το αντικατέστησαν με δικό τους. Ήρθαν σε επικοινωνία με τους Σελευκίδες και δέχτηκαν την επίδραση του ελληνιστικού πολιτισμού. Τα ερείπια που σώζονται στην περιοχή του βασιλείου τους αποτελούν μοναδικό δείγμα συνδυασμού ελληνικής και αραβικής τέχνης.
Οι Ν. ζούσαν υπό μοναρχικό καθεστώς, είχαν όμως φιλελεύθερους θεσμούς. Εκτός από τον βασιλιά, υπήρχε και αιρετός συμβασιλιάς, ο οποίος ονομαζόταν αδελφός. Ζούσαν ειρηνικά μεταξύ τους και, όπως αναφέρει ο Στράβων, ήταν «σώφρονες». Είχαν ελάχιστους δούλους και διατηρούσαν στις οικογενειακές τους σχέσεις ένα είδος κοινοκτημοσύνης των γυναικών, φτάνοντας έως την αιμομιξία με οικεία πρόσωπα, όπως μητέρα ή αδελφή. Ζούσαν σχεδόν γυμνοί, έχοντας μόνο μια ζώνη γύρω από την κοιλιά τους, το ίδιο και ο βασιλιάς τους, που διακρινόταν από τους υπηκόους του από το πορφυρό χρώμα της ζώνης. Οι πόλεις τους δεν είχαν τείχη αλλά ήταν πολύ πλούσιες, γιατί η χώρα τους ήταν εύφορη και η κτηνοτροφία τους αναπτυγμένη. Μετά την παρακμή της Τύρου, τους διαδέχτηκαν οι Ν. στο διαμετακομιστικό εμπόριο μεταξύ Αιγύπτου και Μεσοποταμίας. Η θρησκεία τους αρχικά ήταν ηλιολατρική και αστρολατρική ως την εποχή της εμφάνισης του μουσουλμανισμού. Αξιοσημείωτο είναι ότι περιφρονούσαν τους νεκρούς τους, τους οποίους έθαβαν κοντά σε στάβλους.
Πρώτος βασιλιάς των Ν. αναφέρεται σε γραπτά κείμενα ο Αρέτας B’ ή Γ’ (85 π.Χ.), ο οποίος στα νομίσματά του επονομαζόταν Φιλέλληνας. Ο Αρέτας έγινε κύριος της Κοίλης Συρίας και της πλούσιας Δαμασκού. Οι διαρκείς όμως προστριβές και οι συγκρούσεις ανάμεσα στον βασιλιά και στους Ιουδαίους, προκάλεσαν την επέμβαση των Ρωμαίων. Έτσι, το 65 π.Χ. ο Πομπήιος κυρίευσε την πρωτεύουσα και υποδούλωσε τους Ν. Από τότε, οι δυνάμεις των Ν. ολοένα και εξασθενούσαν μέχρι την εποχή που ο Πάλμας, στρατηγός του Τραϊανού, κυρίευσε το 105 μ.Χ. την πρωτεύουσά τους, διέλυσε το κράτος τους και το προσάρτησε στο ρωμαϊκό κράτος.
* * *οιμία από τις ισχυρότερες νομαδικές αραβικές φυλές τής βορειοδυτικής Αραβίας η οποία εγκαταστάθηκε τον 5ο ή 4ο π. Χ. αιώνα στα νοτιοανατολικά τής Νεκράς Θάλασσας και ίδρυσε βασίλειο με πρωτεύουσα την Πέτρα, στα νότια τής Δαμασκού.
Dictionary of Greek. 2013.